Warunki przyłączenia do sieci energetycznej dla firm – jaka jest różnica względem osób fizycznych?

Art. 7 PE jest jednym z kluczowych przepisów Prawa energetycznego w kontekście zapewnienia użytkownikom systemu elektroenergetycznego dostępu do rynku. Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 PE „Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania i przyłączania, w pierwszej kolejności, instalacji odnawialnego źródła energii, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru, przy czym w przypadku przyłączenia źródła lub magazynu energii elektrycznej, moc przyłączeniowa tego źródła lub magazynu energii elektrycznej może być mniejsza lub równa jego mocy zainstalowanej elektrycznej.”

Co istotne, powyższy przepis nie klasyfikuje oraz nie wprowadza podziału podmiotów, które ubiegają się o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej, w szczególności w kontekście tego, czy dany podmiot jest osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, a także z uwagi na to, czy dany podmiot jest konsumentem, czy prowadzi działalność gospodarczą. Prawo energetyczne wprowadza zaś podział podmiotów ubiegających się o przyłączenie do sieci z uwagi na poniższe kryteria:

• parametry sieci;
• standardy jakościowe paliw gazowych lub energii;
• rodzaj i wielkość przyłączanych urządzeń, instalacji i sieci.

Art. 7 PE nakłada na przedsiębiorstwa zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii publicznoprawny obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci. Bez znaczenia jest, czy z wnioskiem o wydanie warunków przyłączenia i zawarcie umowy o przyłączenie występuje odbiorca, a więc podmiot, który zamierza pobierać energię z sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej, czy z takim wnioskiem występuje podmiot, który zamierza prowadzić działalność gospodarczą, polegającą na wytwarzaniu energii elektrycznej i wprowadzaniu jej do systemu dystrybucyjnego.

Z art. 7 PE wynika dla przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii publicznoprawny obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej „z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie”.

Powyższe oznacza, że obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci może powstać zarówno, gdy z wnioskiem o wydanie warunków przyłączenia wystąpi zarówno odbiorca energii, jak i inwestor zamierzający prowadzić działalność gospodarczą, polegającą na przykład na wytwarzaniu energii elektrycznej i na wprowadzaniu wytworzonej energii elektrycznej do sieci dystrybucyjnej danego operatora systemu dystrybucyjnego. Obydwie kategorie podmiotów mają równorzędne prawa w zakresie żądania przyłączenia ich do sieci, co wynika wprost z treści art. 7 ust. 1 PE, gdyż w treści tego przepisu ustawodawca posługuje się pojęciem podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci, nie zaś odbiorcy. Tożsamy pogląd reprezentowany jest również w doktrynie, zgodnie z którym prawo do przyłączenia do sieci dla wszystkich podmiotów stanowi fundament funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.

Art. 7 ust. 1 i 1a PE przyznają „pierwszeństwo” zawarcia umowy o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej instalacjom odnawialnego źródła energii. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że oznacza to pierwszeństwo podmiotu chcącego przyłączyć instalację OZE, wobec podmiotu, który chciałby przyłączyć inną instalację, w sytuacji, w której jednoczesne przyłączenie obu z nich byłoby niemożliwe (vide: P. Lissoń, J. Pokrzywniak, Ustawa o odnawialnych źródłach energii, 2016, komentarz do art. 179). Wskazać należy, że priorytetowe traktowanie instalacji odnawialnych źródeł energii jest wynikiem konieczności wdrożenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE.

Podkreślić należy, że obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie, który jest adresowany do przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii z podmiotem ubiegającym się o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej istnieje tylko wtedy, gdy podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci spełnia określone w art. 7 ust. 1 PE wymagania. Są nimi:

• istnienie technicznych warunków przyłączenia do sieci i dostarczania paliw lub energii;
• istnienie ekonomicznych warunków przyłączenia do sieci i dostarczania paliw lub energii;
• podmiot żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru.

Oprócz powyższego należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 7 ust. 3 PE, kolejną przesłanką jest również posiadanie przez podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej, tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, obiektu lub lokalu, do których paliwa gazowe lub energia mają być dostarczane.

Istnienie technicznych warunków przyłączenia do sieci jest jedną z przesłanek wynikających z art. 7 ust. 1 PE. Prawo energetyczne nie definiuje, czym jest „istnienie technicznych warunków przyłączenia do sieci”, co potencjalnie implikuje dowolność rozumienia tego pojęcia przez przedsiębiorstwa energetyczne i swobodność interpretacji. Bez wątpienia, techniczne warunki przyłączenia do sieci dotyczą możliwości podłączenia i odbioru energii przez istniejącą sieć.

Zaistnienie ekonomicznych warunków przyłączenia do sieci i dostarczania paliw lub energii jest kolejną przesłanką, która musi zostać spełniona, by zaktualizował się po stronie przedsiębiorstwa energetycznego trudniącego się przesyłaniem lub dystrybucją energii obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci.

Podobnie, jak w przypadku technicznych warunków przyłączenia, ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci nie zostały zdefiniowane przez Prawo energetyczne, co oznacza, że to na przedsiębiorstwie energetycznym leży obowiązek wykazania ich zaistnienia. Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 22 maja 2014 r., sygn. akt III SK 51/13, LEX nr 1738509 orzekł, że zarówno techniczne, jak i ekonomiczne warunki powinny być związane z indywidualnymi cechami konkretnego obiektu. Warunki ekonomiczne odnoszą się do sytuacji wymagających znacznych nakładów na przyłączenie, np. wskutek dużej odległości od sieci dystrybucyjnej.

W tym miejscu należy wskazać, że w art. 7 ust. 9 PE została przewidziana regulacja, która umożliwia podmiotowi ubiegającemu się o przyłączenie do sieci zawarcie umowy o przyłączenie w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo energetyczne odmówi przyłączenia do sieci z powodu braku warunków ekonomicznych. Zgodnie z jej treścią „W przypadku gdy przedsiębiorstwo energetyczne odmówi przyłączenia do sieci z powodu braku warunków ekonomicznych, o których mowa w ust. 1, może zawrzeć umowę o przyłączenie do sieci ustalając w tej umowie opłatę za przyłączenie w wysokości uzgodnionej z podmiotem ubiegającym się o przyłączenie do sieci. Przepisów ust. 8 pkt 1 i 2 oraz pkt 3 lit. a nie stosuje się.” Przepisy art. 7 ust. 8 pkt 1 i 2 oraz 3 lit. a PE dotyczą zasad ustalania opłaty za przyłączenie do sieci. Regulacja tzw. „komercyjnej umowy o przyłączenie” umożliwia ukształtowanie wysokości opłaty za przyłączenie w dowolny sposób, a więc w sposób wykraczający poza ramy regulowane ustawą – Prawo energetyczne.

Zgodnie z § 3 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 marca 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, podmioty ubiegające się o przyłączenie do sieci dzieli się na grupy, według następujących kryteriów:

• grupa przyłączeniowa I – podmioty, których urządzenia, instalacje lub sieci są przyłączane bezpośrednio do sieci o napięciu znamionowym wyższym niż 110 kV;
• grupa przyłączeniowa II – podmioty, których urządzenia, instalacje lub sieci są przyłączane bezpośrednio do sieci o napięciu znamionowym 110 kV;
• grupa przyłączeniowa III – podmioty, których urządzenia, instalacje lub sieci są przyłączane bezpośrednio do sieci o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV, ale niższym niż 110 kV;
• grupa przyłączeniowa IV – podmioty, których urządzenia, instalacje lub sieci są przyłączane bezpośrednio do sieci o napięciu znamionowym równym 1 kV lub niższym oraz mocy przyłączeniowej większej niż 40 kW;
• grupa przyłączeniowa V – podmioty, których urządzenia, instalacje lub sieci są przyłączane bezpośrednio do sieci o napięciu znamionowym równym 1 kV lub niższym oraz mocy przyłączeniowej nie większej niż 40 kW;
• grupa przyłączeniowa VI – podmioty, których urządzenia, instalacje lub sieci są przyłączane do sieci przez tymczasowe przyłącze, które będzie, na zasadach określonych w umowie o przyłączenie do sieci, zastąpione przyłączem docelowym, lub podmioty, których urządzenia, instalacje lub sieci są przyłączane do sieci na czas określony, ale nie dłuższy niż rok.

Do sieci dystrybucyjnej o napięciu do 1 kV przyłączane są obiekty podmiotów takich jak budynki mieszkalne, siedliska, małe zakłady usługowe, itp. Są to masowe – typowe przyłączenia do sieci niskiego napięcia. Do sieci średniego napięcia (sieć o napięciu powyżej 1 kV i mniej niż 110 kV) przyłączane są średnie zakłady przemysłowe, duże zakłady usługowe, galerie handlowe, itp., natomiast do sieci o napięciu 110 kV przyłączane się duże zakłady przemysłowe o mocy zainstalowanych urządzeń rzędu kilkunastu lub kilkudziesięciu megawatów.

Podsumowując, wskazać należy, że ustawa  – Prawo energetyczne, jak i inne regulacje prawne, w obowiązującym stanie prawnym nie wprowadzają różnic w zakresie wydania warunków przyłączenia i zawarcia umowy o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej dla osób fizycznych i firm. Zarówno osoby fizyczne, jak i firmy, przez co należy rozumieć: osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, ale wyposażone w zdolność prawną mają równorzędne prawa w zakresie żądania przyłączenia ich do sieci, co wynika wprost z treści art. 7 ust. 1 PE, która stanowi fundament funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.

Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!