Rozwiązanie umowy na dostawę energii elektrycznej stanowi proces uregulowany zarówno w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, jak i w indywidualnych warunkach kontraktowych ustalonych przez dostawcę energii. Kluczową rolę w tej kwestii odgrywa zasada swobody umów, zgodnie z którą strony mogą określać szczegółowe postanowienia dotyczące wypowiedzenia lub rozwiązania kontraktu. Niemniej jednak swoboda ta podlega ograniczeniom wynikającym z obowiązujących regulacji prawnych, w tym przede wszystkim z ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. 2022 poz. 1385 z późn. zm., dalej jako: „Prawo energetyczne”). Najważniejszym warunkiem jest to, aby w umowie strony ustaliły warunki rozwiązania umowy. Poniżej zostaną przedstawione ogólne zasady uregulowane w Prawie energetycznym.
Sposób rozwiązania umowy o sprzedaż energii zawartej na czas nieoznaczony został uregulowany w art. 4j ust. 3 Prawo energetyczne:
Odbiorca końcowy może wypowiedzieć umowę zawartą na czas nieoznaczony, na podstawie której przedsiębiorstwo energetyczne dostarcza temu odbiorcy paliwa gazowe lub energię, bez ponoszenia kosztów, składając do przedsiębiorstwa energetycznego oświadczenie o jej wypowiedzeniu. Odbiorca, który wypowiada umowę, jest obowiązany pokryć należności za pobrane paliwo gazowe lub energię oraz świadczone usługi przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii.
Powyższe rozwiązanie umowy na energię elektryczną dotyczy wyłącznie formy wypowiedzenia, a więc przy odstąpieniu od umowy na prąd lub wygaśnięciu umowy nie znajdzie zastosowania powyższy przepis.
Zgodnie z powyższą regulacją, odbiorca energii elektrycznej będzie uprawniony do wypowiedzenia umowy na prąd czas nieoznaczony, bez ponoszenia m.in. kar umownych. Jednakże zobowiązany będzie do pokrycia należności za pobraną energię oraz świadczone usługi przesyłania lub dystrybucji energii. Jak wskazuje się w doktrynie, na wartość każdej opłaty składa się opłata za faktycznie zużytą energię oraz opłata dystrybucyjna, na którą składają się wszelkie koszty związane z dostawą energii. Opierając się na powyższym artykule, należy wskazać, że w przypadku wypowiedzenia umowy o energię elektryczną odbiorca będzie zobowiązany do poniesienia jedynie powyższych kosztów, a więc dostawca nie będzie uprawniony do dochodzenia żadnych innych kosztów, niezależnie od warunków umowy [1].
Należy podkreślić, że w przypadku umów zawartych na czas oznaczony zastosowanie znajdzie art. 4j ust. 3a Prawo energetyczne, zgodnie z którym:
Odbiorca końcowy może wypowiedzieć umowę zawartą na czas oznaczony, na podstawie której przedsiębiorstwo energetyczne dostarcza temu odbiorcy paliwa gazowe lub energię, bez ponoszenia kosztów i odszkodowań innych niż wynikające z treści umowy, składając do przedsiębiorstwa energetycznego oświadczenie o jej wypowiedzeniu. W przypadku odbiorcy energii elektrycznej lub paliw gazowych w gospodarstwie domowym oraz odbiorcy końcowego energii elektrycznej lub paliw gazowych będących mikroprzedsiębiorcą lub małym przedsiębiorcą w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców w zakresie, w jakim zużywają energię elektryczną lub paliwa gazowe na potrzeby podstawowej działalności, wysokość tych kosztów i odszkodowań nie może przekraczać wysokości bezpośrednich strat ekonomicznych, jakie poniosło przedsiębiorstwo energetyczne w wyniku rozwiązania umowy zawartej na czas oznaczony przez odbiorcę.
Co do umów zawartych na czas oznaczony, odbiorca energii również jest uprawniony do złożenia wypowiedzenia o prąd, jednakże w tym przypadku ponosi on jedynie koszty wynikające wprost z umowy. Powyższe oznacza to, że dostawca energii nie może domagać się od odbiorcy zapłaty kosztów w wysokości odpowiadającej bądź zbliżonej do ceny nieodebranej energii elektrycznej (innej niż przewidziana w umowie).
Zarówno w przypadku rozwiązania umowy na sprzedaż energii na czas nieoznaczony, jak i oznaczony odbiorca powinien mieć dowolność w decyzji o tym, jaki podmiot ma dostarczać energię, a więc powinien mieć możliwość wypowiedzenia umowy na prąd bez ponoszenia kosztów odpowiadających wysokości nieodebranej energii. Tak właśnie wskazuje w jednym swoich wyroków Sąd Najwyższy, zgodnie z którym podmiot powinien mieć możliwość bez kosztowego rozwiązania umowy sprzedaży energii elektrycznej, a więc nie można go obarczyć karą umowną w wysokości odpowiadającej nieodebranej energii elektrycznej [2].
Co istotne, w przedmiotowym artykule dla mikroprzedsiębiorców lub małych przedsiębiorców w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo Przedsiębiorców wysokość kosztów i odszkodowań związanych ze złożeniem wypowiedzenia nie mogą przekroczyć wysokości bezpośrednich strat ekonomicznych, jakie poniosło przedsiębiorstwo energetyczne w wyniku rozwiązania umowy na prąd. Powyższy przepis w sposób bezpośredni ogranicza wysokość odszkodowania lub kary umownej, która może zostać wskazana w umowie. Jeśli dostawca w umowie przewidział inne, w szczególne wyższe kwoty, to na podstawie art. 58 k.c. takie zapisy są nieważne.
Wypowiedzenie umowy o energię elektryczną powinno być złożone najlepiej w formie pisemnej, która jest zastrzeżona dla celów dowodowych. Jednakże należy zwrócić uwagę na warunki umowy, które mogą regulować szczególny tryb złożenia wypowiedzenia.
Powyższą analizę wypowiedzenia umowy, w szczególności w zakresie kar umownych, nie można utożsamiać z karą zastrzeżoną w umowie na wypadek wypowiedzenia umowy na prąd z uwagi na niewykonanie zobowiązania przez dłużnika. W takiej sytuacji zastosowanie będą znajdowały ogólne przepisy kodeksu cywilnego.
W przypadku podjęcia decyzji o wypowiedzeniu, pierwszym krokiem powinno być dokładnie przeanalizowanie warunków umowy i zestawienie ich z obowiązującymi przepisami. W umowie należy również zwrócić uwagę na okres wypowiedzenie, w szczególności jego okres obowiązywania. W przypadku umowy na czas nieokreślony zazwyczaj obowiązuje okres wypowiedzenia wynoszący od 1 do 3 miesięcy, a jej rozwiązanie nie wiąże się z dodatkowymi opłatami. Natomiast umowy na czas określony mogą zawierać klauzule dotyczące kar za wcześniejsze rozwiązanie umowy na prąd, które mogą obejmować procent wartości umowy, opłatę za niewykorzystany okres lub inne sankcje określone w kontrakcie. Procedura rozwiązania umowy o sprzedaż energii wymaga wcześniejszej analizy warunków kontraktu, sporządzenia pisemnego wypowiedzenia oraz jego doręczenia dostawcy energii – najczęściej listem poleconym za potwierdzeniem odbioru lub w formie elektronicznej, jeśli jest to dopuszczalne. Jeżeli interesuje Cię zakończenie umowy na prąd, skontaktuj się z Kancelarią HWW Hewelt Wojnowski Lindner i Wspólnicy.
[1] A. Kościuk [w:] Prawo energetyczne. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2023, art. 4(j).
[2] Wyrok SN z 17.01.2020 r., IV CSK 579/17, OSNC-ZD 2021, nr 3, poz. 32.
Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!