Magazyny energii – czy aktualne regulacje w wystarczający sposób znoszą bariery administracyjne do ich rozwoju?

Na gruncie Ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.  z 2021 r., poz. 1093), ustawodawca wprowadził do polskiego porządku prawnego regulacje, które miały wpłynąć na rozwój technologii magazynowania energii elektrycznej.

Wśród najważniejszych zmian wprowadzonych niniejszą nowelizacją, należy wymienić przede wszystkim:

Ujednolicenie definicji magazynu energii oraz procesu magazynowania

Zgodnie z art. 3 pkt 10 k ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 266; dalej: „PE”), przez magazyn energii elektrycznej należy rozumieć instalację umożliwiającą magazynowanie energii elektrycznej i wprowadzanie jej do sieci. Z kolei, art. 3 pkt 59 PE wskazuje, że przez magazynowanie energii elektrycznej należy rozumieć odroczenie, w systemie elektroenergetycznym, końcowego zużycia energii elektrycznej lub przetworzenie energii elektrycznej pobranej z sieci elektroenergetycznej lub wytworzonej przez jednostkę wytwórczą przyłączoną do sieci elektroenergetycznej i współpracującą z tą siecią do innej postaci energii, przechowanie tej energii, a następnie ponowne jej przetworzenie na energię elektryczną.

Wskazać przy tym należy, że ustawa z dnia 8 lutego 2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r., poz. 295) wprowadziła do PE dodatkowo definicję magazynu energii, oraz działalności w zakresie magazynowania energii.

Wprowadzenie obowiązku uzyskania koncesji

Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 2) PE uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie magazynowania energii elektrycznej w magazynach energii elektrycznej o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 10 MW.

Z powyższego wynika, że nie każda działalność gospodarcza w zakresie magazynowania energii elektrycznej generuje obowiązek uzyskania koncesji.

Utworzenie rejestru magazynów

Art. 43g ust.1 PE stanowi, że operator systemu elektroenergetycznego prowadzi w postaci elektronicznej, rejestr magazynów energii elektrycznej przyłączonych do jego sieci, stanowiących jej część lub wchodzących w skład jednostki wytwórczej lub instalacji odbiorcy końcowego przyłączonej do jego sieci, zgodnie z określonym wzorem.

Art. 43g ust. 3 PE precyzuje, że wpisowi do rejestru magazynów podlegają magazyny energii elektrycznej o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 50 kW.

Z założenia ustawodawcy, wprowadzenie rejestru magazynów energii elektrycznej ma umożliwić monitorowanie rozwoju magazynowania energii elektrycznej w skali całego kraju. Rejestr magazynów energii elektrycznej jest prowadzony przez operatorów systemu dystrybucyjnego w zakresie odpowiadającym ich obszarowi działania i obejmuje podstawowe parametry techniczne poszczególnych magazynów, w tym dotyczące ich pojemności.

Przyłączenie magazynów do krajowego systemu elektroenergetycznego

Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego regulacji dotyczącej funkcjonowania magazynów energii elektrycznej niejako wymusiła także zmianę art. 7 PE, regulującego kwestię przyłączania magazynów energii elektrycznej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej. W obecnym stanie prawnym, umowa o przyłączenie magazynów energii elektrycznej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej zawiera także postanowienia określające parametry magazynu energii elektrycznej, w szczególności łączną moc zainstalowaną elektryczną magazynu energii elektrycznej, pojemność nominalną i sprawność magazynu energii elektrycznej.

Uwzględnienie magazynów energii elektrycznej w planach rozwoju przedsiębiorstw energetycznych

Nowelizacja prawa energetycznego określa warunki, na jakich magazyn energii elektrycznej może być uwzględniony w planie rozwoju przedsiębiorstw energetycznych jako substytut rozbudowy sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej. Wskutek tego, przedsiębiorstwa energetyczne obowiązane do sporządzania planów rozwoju mogą w nich uwzględniać przedsięwzięcia w zakresie wykorzystania magazynów energii elektrycznej, o ile operator systemu dystrybucyjnego, przesyłowego lub połączonego elektroenergetycznego uzna, że jest to uzasadnione technicznie dla zapewnienia dostaw energii elektrycznej oraz wykaże w analizie kosztów korzyści, że wykorzystanie magazynu energii elektrycznej przyniesie korzyści i nie będzie się wiązało z niewspółmiernie wysokimi kosztami.

Wyłączenie magazynowania energii elektrycznej z obowiązku sporządzania taryf

Z uzasadnienia do ustawy nowelizującej wynika, że brak jest celowości i uzasadnienia merytorycznego dla wprowadzenia obowiązku sporządzania taryf dla magazynowanie energii elektrycznej. Wynika to z charakteru działalności magazynowania energii elektrycznej, w szczególności z konieczności zapewnienia możliwości świadczenia różnych usług zarówno na potrzeby rynku mocy, energii i usług systemowych. Uzgodnienia w zakresie stawek za magazynowanie energii pozostawiono zasadom wolnego rynku i zasadzie swobody umów. Jeśli chodzi o rozliczenia za świadczone usługi przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej w zakresie opłat za energię elektryczną pobraną z sieci przez magazyn energii elektrycznej, to zostały one oparte o regułę salda. Oznacza to, że przedmiotem rozliczenia jest różnica energii elektrycznej pobranej z sieci przez magazyn energii elektrycznej i energii elektrycznej wprowadzonej do sieci przez magazyn energii elektrycznej w danym okresie rozliczeniowym.

Oprócz powyższych regulacji, ustawa nowelizująca wprowadziła zwolnienie z obowiązku przedstawiania świadectw pochodzenia do umorzenia, w tym z odnawialnych źródeł energii, z kogeneracji oraz świadectw efektywności energetycznej, energii pobranej z sieci przez magazyn, w części która została następnie po jej zmagazynowaniu wprowadzona do sieci oraz zwolnienie z opłaty przejściowej, opłaty mocowej oraz opłaty kogeneracyjnej magazynowania energii elektrycznej. Oprócz powyższego, ustawa nowelizująca wprowadza także zmiany w zakresie definicji nabywcy końcowego na gruncie ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1542 z późn. zm.), która wyłącza z obowiązku akcyzowego nabycie energii przez podmiot posiadający koncesję na magazynowanie.

Aktualnie prawodawca wciąż dąży do rozwoju technologii magazynowania energii i jej upowszechnienia także wśród odbiorców końcowych oraz w przypadku mikroinstalacji. Przejawem tego są projektowane zmiany w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 682 ze zm.), zawarte w projekcie ustaw z dnia 21 lutego 2024 r. przygotowanym przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Proponowane zmiany dotyczą art. 29 ust. 4 pkt 3 lit. c ustawy  – Prawo budowlane. Obecnie zawarty w Prawie budowlanym katalog przedsięwzięć zwolnionych z  pozwolenia na budowę obejmuje wykonanie robót budowlanych polegających na instalacji: pomp ciepła, wolnostojących kolektorów słonecznych, urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 150 kW. Na gruncie projektowanych zmian, katalog ten zostanie poszerzony o kolejne rodzaje instalacji związanych z wytwarzaniem energii przez prosumentów i jej magazynowaniem. Jak wskazuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii, „Instalacje te mają korzystny wpływ nie tylko na środowisko, ale również na system energetyczny kraju. Dlatego zasadnym było uregulowanie tej kwestii, aby zniwelować wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie oraz skrócić proces budowlany dla robót budowlanych polegających na instalowaniu takich urządzeń”.

Podsumowując należy stwierdzić, że wprowadzone zmiany na przestrzeni ostatnich lat w prawie energetycznym mają uregulować zasady funkcjonowania magazynów energii elektrycznej oraz wpłynąć na rozwój technologii magazynowania energii elektrycznej. Zmiany przewidziane w szczególności w Ustawie z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U.  z 2021 r., poz. 1093) wprowadziły do polskiego porządku prawnego szereg regulacji, które z założenia są dobrymi zmianami. Praktyka obrotu pokazuje jednak, że krajowy system elektroenergetyczny Polski boryka się z innymi problemami, które hamują rozwój rynku magazynów energii elektrycznej. Jednym z nich jest brak technicznych możliwości przyłączeniowych, tj. brak wolnych mocy przyłączeniowych dla magazynów energii elektrycznej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej.

Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!