Rejestracja VAT-UE – kiedy jest potrzebna i jak uzyskać NIP europejski?

Czym jest europejski NIP?

Europejski NIP to w praktyce nic innego jak NIP przedsiębiorcy nadawany przy rejestracji, który w przypadku polskich podatników poprzedzony jest przedrostkiem PL (tj. przedrostkiem właściwym dla państwa członkowskiego rejestracji). Przedmiotowy NIP służy do identyfikacji podatników w obrocie z kontrahentami z innych państw członkowskich Unii Europejskiej.

Kto powinien uzyskać rejestrację VAT-UE?

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni są obowiązani przed dniem dokonania pierwszej:

• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
• wewnątrzwspólnotowego nabycia usług,
• wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług, które rozliczane jest w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia (tj. usług w stosunku, do których VAT rozlicza nabywca usługi);
• wewnątrzwspólnotowego nabycia usług, które rozliczane jest w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia;
• zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności.

Obowiązek rejestracji VAT-UE nie ominie również podatników zwolnionych podmiotowo (zwolnienie do 200 tyś. zł wartości sprzedaży w roku podatkowym), przy czym obowiązek rejestracji powstanie dla nich:

• jeśli kwota obrotów z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju (tzn. czynności, które mieszczą się w schemacie tej transakcji, ale wcześniej objęte były wyłączeniem) w danym roku podatkowym przekroczy kwotę 50 000 zł;
• jeśli – niezależnie od wielkości obrotów w danym roku podatkowym – podatnicy ci zdecydują się rozpoznawać transakcje wewnątrzwspólnotowego nabycia; w tym przypadku zawiadomienie będzie składane równocześnie z wyborem opodatkowania tych czynności (na jednym formularzu VAT-R/UE).

Przy czym podkreślić należy, że „zarejestrowanie się” tych podmiotów w charakterze podatników VAT-UE (tzn. powiadomienie o zamiarze dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych) może nastąpić bez rejestracji dla celów VAT (tzn. bez rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego z VAT).

Jak dokonać rejestracji VAT-UE?

Rejestracji VAT-UE dokonuje się poprzez zgłoszenie rejestracyjne VAT-R składane do naczelnika właściwego dla podatnika urzędu skarbowego. Informacje dotyczące wykonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych wykazuje się w sekcji C.3. zgłoszenia.

Jaki są konsekwencje związane z brakiem rejestracji VAT-UE?

Konsekwencje związane z brakiem rejestracji VAT-UE będą miały doniosły wymiar w szczególności w zakresie transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (tj. dla sprzedawcy). W tym przypadku przepisy podatkowe uzależniają bowiem zastosowanie stawki VAT 0% od okoliczności dokonania dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy. Brak rejestracji VAT-UE nabywcy będzie oznaczał więc dla sprzedawcy konieczność naliczenia VAT według właściwej stawki i zapłacenia go do urzędu skarbowego.

W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów brak rejestracji VAT-UE nie wpłynie na rozliczenie podatku. Podobnie w przypadku zarówno świadczenia usług jak i zakupu usług odpowiednio na rzecz i od kontrahentów unijnych.

Brak rejestracji VAT-UE może generować również praktyczne problemy w relacji z urzędem skarbowym a związane ze składaniem informacji podsumowującej VAT-UE. W informacji takiej wykazuje się m.in. dane o dokonanych wewnątrzwspólnotowych dostawach towarów, wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów, wewnątrzwspólnotowym świadczeniu usług. Natomiast zgodnie z ustawą informację taką składają podatnicy „zarejestrowani jako podatnicy VAT UE”. W tym zakresie złożenie informacji podsumowującej mimo braku rejestracji VAT-UE, może spotkać się z pytaniami ze strony urzędu.

Dyskusyjna jest z kolei odpowiedzialność karno-skarbowa związana z brakiem rejestracji VAT-UE. Brak jest bowiem przepisu, który wprost przewidywałby sankcję za niedopełnienie tego obowiązku. Natomiast zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności karnej nie ma przestępstwa bez ustawy. Nie można jednak takiej odpowiedzialności wykluczyć, z uwagi na nieprecyzyjne brzmienie przepisów Kodeksu karnego skarbowego tj. art. 56 § 4 tej ustawy w ramach, którego takie naruszenie mogłoby być kwalifikowane. Przepis wszakże odnosi się do nieterminowego składania organowi deklaracji lub oświadczenia, którym zgłoszenie VAT-R co do zasady nie jest. W Ordynacji podatkowej bowiem deklaracja rozumiana jest jako zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, którymi– przynajmniej według literalnego brzmienia – zgłoszenie VAT-R nie jest. Niemniej niewykluczona jest możliwość zastosowania przez organy podatkowe szerszego rozumienia ww. przepisów i definicji deklaracji i potraktowania zgłoszenia VAT-R jako informacji, co z kolei mogłoby stanowić podstawę do ukarania podatnika karą grzywny stosownie do art. 56 § 4 w zw. z § 3 Kodeksu karnego skarbowego.

Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!