Fiskus nie poinformuje podatnika o tym, że uzyskał dostęp do informacji z jego konta bankowego

Nowe uprawnienia

Zgodnie z znowelizowanym brzmieniem art. 48 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej bank na żądanie również naczelnika urzędu skarbowego zobowiązany będzie do udzielenia informacji na temat „posiadanych lub współposiadanych rachunków bankowych lub posiadanych pełnomocnictw do dysponowania rachunkami bankowymi, liczby tych rachunków lub pełnomocnictw, obrotów i stanów tych rachunków, z podaniem dat oraz kwot poszczególnych wpływów, dat oraz kwot poszczególnych obciążeń rachunków i ich tytułów oraz odpowiednio ich nadawców i odbiorców”.

Do 30 czerwca 2022 r.  z wnioskowaniem o taką informację wystąpić mogli Szef Krajowej Administracji Skarbowej oraz naczelnik urzędu celno-skarbowego. Jednocześnie do 30 czerwca 2022 r. z powyższym żądaniem o udzielenie informacji organy skarbowe mogły wystąpić wyłącznie wobec osób fizycznych, które posiadały status podejrzanego w sprawie tj. osób, którym już przedstawiono zarzuty. Natomiast zmiana przepisu polegająca na zastąpieniu słowa „podejrzany”, słowem „osoba fizyczna” otwiera organom skarbowym drogę do uzyskania informacji o osobach, które dopiero uwzględniane są w kręgu osób podejrzanych.

Z wnioskiem o informację o rachunku bankowym naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł wystąpić w związku z wszczętym postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi odpowiednio w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe w przypadku, gdy postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające są prowadzone w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Jednocześnie przepisy nie przewidują w tym zakresie obowiązku poinformowania podatnika o powyższym fakcie.

W ramach posiadanych uprawnień naczelnik urzędu skarbowego może uzyskać informacje o liczbie rachunków bankowych, obrotów i stanów rachunków, w tym z podaniem dat oraz kwot poszczególnych wpłat, dat oraz kwot poszczególnych wypłat a także ich tytułów oraz odpowiednio danych nadawców i odbiorców płatności.

Ministerstwo Finansów uspokaja

W odpowiedzi na interpelację poselską nr 34443 Ministerstwo Finansów zdaje się uspokajać, że nowelizacja ww. przepisu i znaczące rozszerzenie uprawnień w tym zakresie nie będzie służyło nadużyciom prawa.

Jednocześnie Ministerstwo zaznacza, że celem przedmiotowej zmiany jest ujednolicenie oraz doprecyzowanie uprawnień, gdy organy skarbowe prowadzą postępowanie przygotowawcze dotyczące m.in. osoby fizycznej, niezależnie albo zanim zostaną wszczęte procedury podatkowe: kontrola celno-skarbowa, kontrola podatkowa, postępowanie podatkowe. W odpowiedzi na interpelację Ministerstwo podkreśla również, że naczelnik urzędu skarbowego może bowiem prowadzić równolegle i niezależnie dwa postępowania: kontrolne lub podatkowe i postępowanie przygotowawcze w sprawie karnej skarbowej, a to z kolei uzasadnia rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do uzyskania informacji bankowych o właśnie ten organ.

Brak obowiązku poinformowania podatnika o zasięgnięciu informacji o jego rachunku bankowym Ministerstwo tłumaczy z kolei tym, iż „Przepisy procedury karnej nie przewidują informowania właściciela rachunku o wszczęciu postępowania”.

Odpowiedź Ministerstwa nie usuwa jednak wątpliwości

Chodzi bowiem o to, że dotychczas obowiązek banków dotyczył informacji o osobach fizycznych, które posiadały status podejrzanego w sprawie tj. osób, którym już przedstawiono zarzuty. Zastąpienie w przepisie słowa „podejrzany”, słowem „osoba fizyczna” otwiera natomiast fiskusowi drogę do uzyskania informacji o osobach fizycznych, które dopiero uwzględniane są w kręgu osób podejrzanych, niemającym jednocześnie o tym pojęcia. W dodatku gdy naczelnik urzędu skarbowego nie będzie posiadał jeszcze dostatecznego potwierdzenia możliwości popełnienia czynu zabronionego, to i tak pozyska z banku wrażliwe informacje o posiadanych przez podatnika rachunkach bankowych. W praktyce komentowane rozwiązanie może sprowadzić tajemnicę bankową do poziomu iluzji.

Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!