Zarząd czy rada dyrektorów? Innowacje prostej spółki akcyjnej
Przekształcenie spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
1 kwietnia 2022
Nadzwyczajność zmiany stosunków a ryzyko kontraktowe w dacie zawarcia umowy
11 kwietnia 2022
Prosta spółka akcyjna będąca nową spółką kapitałową funkcjonuje już w naszym porządku prawnym od pewnego czasu. Stała się ona atrakcyjną alternatywą dla prowadzenia biznesu, w szczególności dla startupów oraz firm high-tech, dla których z założenia miała być przeznaczona. Ten nowy twór prawny łączy w sobie elementy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej, wprowadzając jednocześnie możliwości przeznaczone do tej pory dla spółek osobowych.
Prostą spółkę akcyjną możemy założyć przez system s-24, co nie jest możliwe w przypadku spółki akcyjnej oraz komandytowo-akcyjnej. Nie mamy w niej kapitału zakładowego, a akcyjny, którego minimalna wysokość wynosi 1 zł. Akcje w PSA mogą zostać objęte wkładem niepieniężnym w postaci np. świadczenia usług, zaś obrót akcjami może odbywać się w formie dokumentowej, a więc za pośrednictwem różnego rodzaju środków komunikacji elektronicznej. Pojawia się również nowa kategoria akcji, które nie będą posiadały wartości nominalnej i będą niezależne od kapitału akcyjnego. Akcjonariusze w prostej spółce akcyjnej nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Głosowania mogą odbywać się na piśmie bądź przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, w taki sposób by można było zidentyfikować głosującego akcjonariusza.
Pojawiło się również zupełnie nowe rozwiązanie w zakresie zarządzania i reprezentacji spółki, wprowadzono bowiem możliwość wyboru jednego z systemów organizacyjnych spółki.
Zgodnie z systemem dualistycznym (obowiązującym już w spółkach kapitałowych) w spółce funkcjonuje zarząd, a jeżeli umowa spółki tak stanowi, obok zarządu można również powołać radę nadzorczą.
Natomiast drugi system – monistyczny (zaczerpnięty z modelu anglosaskiego), zakłada iż w spółce powoływana jest jedynie rada dyrektorów skupiająca w sobie zarówno kompetencje zarządu, jak i rady nadzorczej. Nie ma więc możliwości powołania obok rady dyrektorów innego organu. Oczywiście najważniejszym i obligatoryjnym organem w prostej spółce akcyjnej jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy.
Dyrektorów powołują, odwołują i zawieszają akcjonariusze w drodze uchwały. W umowie spółki można jednak wskazać inny tryb. Jeżeli spółka tak postanowi, powołując radę dyrektorów, istnieje możliwość rozdzielenia kompetencji zarządczych oraz kontrolnych pomiędzy poszczególnych dyrektorów. Podział ten może zostać ustanowiony w umowie spółki, regulaminie rady dyrektorów bądź uchwale rady dyrektorów. Na ich mocy, wszystkie czynności w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa spółki mogą zostać delegowane na jednego dyrektora bądź na niektórych dyrektorów, tzw. dyrektorów wykonawczych. Dyrektorzy niebędący dyrektorami wykonawczymi (dyrektorzy niewykonawczy) sprawują stały nadzór nad prowadzeniem spraw spółki. Bez wyodrębnienia dyrektorów wykonawczych i niewykonawczych nie zostaną rozdzielone kompetencje zarządcze i nadzorcze.
Powyższe nie oznacza, że dyrektorów musi być co najmniej dwóch. Szczególnie w mniejszych spółkach może funkcjonować jeden dyrektor, wówczas rada dyrektorów będzie odpowiednikiem jednoosobowego zarządu. Co ważne jednak, dyrektor ten nie będzie sprawował funkcji nadzorczych.
Do katalogu najważniejszych, wynikających z przepisów czynności, do których wymagane jest podjęcie uchwały rady dyrektorów jest:
- podejmowanie decyzji o strategicznym znaczeniu dla spółki;
- ustalanie rocznych i wieloletnich planów biznesowych;
- ustalenie struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa spółki i ukształtowanie podstawowych funkcji związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Nie jest to zamknięty katalog, umowa spółki może stanowić o innych sprawach, dla których niezbędne będzie podjęcie uchwały przez Radę dyrektorów.
Co ciekawe, w prostej spółce akcyjnej, jeżeli organy spółki są wieloosobowe, mamy możliwość powołania specjalnego komitetu pełniącego funkcje w zakresie przygotowywania lub wykonywania uchwał organu. Dopuszczalne pozostaje również powołanie komitetów o charakterze doradczym. W skład komitetu wchodzi co najmniej dwóch członków organu, mogą wchodzić do niego także inne osoby z głosem doradczym.
W przypadku Rady Dyrektorów, w celu wykonywania czynności prowadzenia przedsiębiorstwa spółki może zostać powołany komitet wykonawczy, w którego skład mogą wchodzić wyłącznie dyrektorzy wykonawczy. Natomiast komitet rady dyrektorów, w skład którego wchodzą wyłącznie dyrektorzy niewykonawczy może być storzony do celów sprawowania stałego nadzoru nad prowadzeniem spraw spółki.
Dyrektorzy, podobnie jak członkowie zarządu, z tytułu pełnionych przez siebie funkcji ponoszą odpowiedzialność cywilnoprawną oraz karną. Kwestię odpowiedzialności za zobowiązania PSA reguluje art. 300132 Kodeksu spółek handlowych odnoszący się co prawda literalnie do członków zarządu, jednak nie oznacza to, że nie znajduje zastosowania do dyrektorów. Zgodnie bowiem z art. 4 § 21 ksh Ilekroć w niniejszej ustawie, z wyłączeniem art. 30052 -30067, albo odrębnej ustawie mowa jest o zarządzie lub członku zarządu spółki, w przypadku prostej spółki akcyjnej, w której powołano radę dyrektorów, należy przez to rozumieć, odpowiednio, radę dyrektorów lub dyrektora.
Dyrektorzy mogą zostać również pociągnięci do odpowiedzialności karnej, chociażby w związku z przestępstwami popełnionymi na szkodę reprezentowanej spółki lub związanymi z jej działaniem. Jednak zakres tej odpowiedzialności będzie zależał od powierzonych poszczególnym dyrektorom kompetencji.
Powołanie właściwych organów w prostej spółce akcyjnej powinno być poprzedzone analizą, który z nich będzie odpowiedni dla prowadzonej przez spółkę działalności, uwzględniając m.in. przedmiot i skalę tej działalności.
Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!
