Terminy kontroli podatkowej – kłopotliwe odliczanie
Odstąpienie od umowy o roboty budowlane
30 maja 2022
Odszkodowanie za problemowy lot
13 czerwca 2022
Przepisy ordynacji podatkowej nie regulują kwestii terminów prowadzenia kontroli podatkowej. W tym zakresie zawiera ona wyłącznie przepis art. 291c, który wskazuje, że do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 06 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (u.p.p.). Ograniczenia czasu prowadzenia tego postępowania związane są ze statusem kontrolowanego podmiotu, który jest przedsiębiorcą. W praktyce można spotkać się wyłącznie z sytuacją, w której organ prowadzący kontrolę dokonuje obliczenia terminów poprzez uwzględnienie wyłącznie tych dni, w których dokonywał jakichkolwiek czynności w sprawie, co jest postępowaniem błędnym, o czym mowa niżej.
Zgodnie z treścią art. 55 ust. 1 u.p.p., czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać w odniesieniu do:
1) mikroprzedsiębiorców – 12 dni roboczych;
2) małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych;
3) średnich przedsiębiorców – 24 dni roboczych;
4) pozostałych przedsiębiorców – 48 dni roboczych.
Przepis ust. 2 zawiera katalog sytuacji, w których w/w terminy nie znajdują zastosowania. Na uwagę zasługuje w szczególności najczęściej wykorzystywana przez organy podatkowe przesłanka (art. 55 ust. 2 pkt 2 u.p.p.) przeprowadzenie kontroli jako niezbędnej dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia. Organy podatkowe często powołują tę przesłankę jako podstawę odstąpienia o zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli oraz niestosowania jej limitów czasowych, nawet wówczas gdy wątpliwe jest czy rzeczywiście mogą być zastosowane okoliczności w niej przewidziane.
Zgodnie z art. 55 ust. 3 u.p.p., przedłużenie czasu trwania kontroli jest możliwe jedynie z przyczyn niezależnych od organu kontroli i wymaga sporządzenia uzasadnienia na piśmie, które bezwzględnie powinno zostać doręczone kontrolowanemu przedsiębiorcy. Co istotne, samo przedłużenie czasu trwania kontroli nie może naruszać terminów, o których mowa wyżej.
Również przedłużenie kontroli na podstawie art. 55 ust. 4 u.p.p., który wskazuje, że jest to możliwe jeżeli w toku kontroli zostanie ujawnione zaniżenie zobowiązania podatkowego w wysokości przekraczającej równowartość 10% kwoty zadeklarowanego zobowiązania podatkowego, jednak nie niższej niż 500 złotych, lub zawyżenie straty w wysokości przekraczającej równowartość 50% kwoty zadeklarowanej straty, jednak nie niższej niż 2500 złotych, albo w przypadku ujawnienia faktu niezłożenia deklaracji pomimo takiego obowiązku. Wówczas przedłużenie nie może spowodować przekroczenia odpowiednio dwukrotności czasu określonego w/w terminami.
Zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa przepis art. 291c o.p. w zakresie kontroli podatkowej prowadzonej u przedsiębiorcy skutkuje uznaniem, że przepisy ustawy Prawo przedsiębiorców (uprzednio ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), są przepisami szczególnymi w stosunku do przepisów art. 281–292 o.p. (tak: wyrok NSA z dnia 05 października 2010 r., sygn. akt I GSK 971/09; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 lutego 2020 r. sygn. akt I FSK 2243/19).
W orzecznictwie powoływano się także na uzasadnienie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. poz. 97), która wprowadzała zmianę terminów w ówcześnie obowiązującej ustawie o swobodzie działalności gospodarczej(u.s.d.g.), której przepis art. 83 odpowiada obecnie obowiązującemu art. 55 u.p.p. Ustawodawca określił bowiem wprost, poprzez doprecyzowanie brzmienia art. 83 ust. 1 u.s.d.g., limit czasu trwania kontroli w dniach roboczych, przedłużenie którego musi mieścić się w granicach limitu czasu wyznaczonego na przeprowadzenie kontroli przez organ kontroli dla poszczególnych kategorii przedsiębiorców.
Naczelny Sąd Administracyjny, w wyroku z dnia 21 września 2012 r. sygn. akt I GSK 1042/11, wskazał, że wprowadzenie limitów czasu kontroli miało na celu rzeczywiste obniżenie limitu trwania kontroli.
Ponadto w orzecznictwie ukształtował się pogląd, zgodnie z którym limit dni kontroli odnosi się wyłącznie do kolejno następujących po sobie dni roboczych (zob. wyrok NSA z dnia 19 lutego 2020 r. sygn. akt I FSK 2243/19). Co więcej, zgodnie ze stanowiskiem przedstawionym przez Ministerstwo Finansów, za dzień roboczy można także uznać sobotę, pod warunkiem, że jest ona dniem pracy w zakładzie kontrolowanego.
Tym samym dla prawidłowego sposobu liczenia dni kontroli nie ma znaczenia czy prowadzący ją organ wykonywał jakiekolwiek czynności czy też nie mógł ich podjąć z uwagi na to, że dany dzień jest dniem wolnym od pracy w organie kontroli, albowiem w ramach limitów, o których mowa w art. 55 u.p.p., zawsze należy liczyć kolejno następujące po sobie dni. Odmienne postępowanie jest bowiem błędne i świadczy o naruszenie przepisów o charakterze gwarancyjnym, a tym samym skutkuje możliwością poniesienia odpowiednich zastrzeżeń w stosunku do prowadzonego postępowania kontrolnego.
Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!
