Przedawnienie roszczeń w transporcie na gruncie Ustawy Prawo przewozowe
Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych – zmiany dotyczące Rad Nadzorczych
8 sierpnia 2022
Służbowy samochód w spółkach z estońskim CIT podlega opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek
12 sierpnia 2022
Problematycznym zagadnieniem w zakresie przedawnienia roszczeń w transporcie jest fakt, że kwestie przedawnienia uregulowane zostały w kilku aktach prawnych. Zasady ogólne unormowane są w kodeksie cywilnym, zaś przepisy szczególne w Ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe i Konwencji o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów (CMR) i Protokole podpisania z dnia 19 maja 1956 r. Zastosowanie poszczególnych aktów prawnych będzie zależało od kilku okoliczności – m.in. podmiotów umowy, tytułu roszczenia, czy relacji na jakiej miał miejsce przewóz. Szczegółowe przepisy dotyczące terminów przedawnień, które będą miały zastosowanie dla transportu krajowego, zawarte zostały w Ustawie Prawo przewozowe.
Powstaje zatem pytanie, z którego aktu prawnego skorzystać na potrzeby danej sprawy. Upraszczając, można powiedzieć, że Ustawa Prawo przewozowe będzie miała zastosowanie – zgodnie z art. 1 – do przewozu osób i rzeczy, wykonywanego odpłatnie na podstawie umowy, przez uprawnionych do tego przewoźników, z wyjątkiem transportu morskiego, lotniczego i konnego. Przepisy ustawy stosuje się również odpowiednio do przewozu nieodpłatnego wykonywanego przez przewoźnika, a także do przewozów międzynarodowych, jeżeli umowa międzynarodowa nie stanowi inaczej. Zatem w przypadku transportu towarów na terenie Polski, będzie on podlegał przepisom Prawa przewozowego. Co do zasady podlega pod Prawo przewozowe również przewóz towarów na terenie innego kraju, jeśli przewoźnikiem i klientem jest polski podmiot. Jeśli zaś mamy do czynienia z transportem międzynarodowym, zastosowanie będą miały przepisy Konwencji CMR.
W Ustawie prawo przewozowe, terminy przedawnienia określone zostały w art. 77 i następnych. Zgodnie z brzmieniem wskazanych przepisów, przyjmuje się, że roszczenia dochodzone na podstawie ustawy lub przepisów wydanych w jej wykonaniu, ulegają przedawnieniu z upływem 1 roku. Zaś roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie, która nie spowodowała ubytku lub uszkodzenia przesyłki, przedawniają się z upływem 2 miesięcy od dnia wydania przesyłki. Roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom przedawniają się z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę, albo od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo.
Co istotne, różnie liczony jest bieg przedawnienia – mianowicie dla roszczeń z tytułu:
- utraty przesyłki – termin przedawnienia biegnie od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
- ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu – termin biegnie od dnia wydania przesyłki;
- szkód niedających się z zewnątrz zauważyć – biegnie od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
- zapłaty lub zwrotu należności – od dnia zapłaty, a gdy jej nie było – od dnia, w którym powinna była nastąpić;
- niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek – od dnia dokonania likwidacji;
- innych zdarzeń prawnych – od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Bieg przedawnienia zawiesza się na okres od dnia wniesienia reklamacji lub wezwania do zapłaty do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację lub wezwania do zapłaty i zwrócenia załączonych dokumentów, najwyżej jednak na okres przewidziany do załatwienia reklamacji lub wezwania do zapłaty (art. 77 ust.4).
Należy jednak pamiętać, że każda sprawa wymaga indywidualnej analizy i ustalenia, które przepisy dot. przewozu towarów będą miały zastosowanie. Od wyboru tego zależą m.in. terminy przedawnienia roszczeń, które ukształtowane są odmiennie dla transportów krajowych i międzynarodowych.
Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!
