Zmiany w opłatach sądowych w sprawach pracowniczych

Obecne uregulowanie opłat w sprawach pracowniczych

Dotychczasowe regulacje w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z 2005 roku określały opłaty w sprawach pracowniczych w zależności od wartości przedmiotu sporu. W przypadkach, gdy wartość ta przekraczała 50 000 zł, obie strony – zarówno pracodawca, jak i pracownik – musiały ponosić opłatę stosunkową od wszystkich podlegających opłacie pism. Takie podejście prowadziło do sytuacji, w której pracownicy rezygnowali z dochodzenia swoich roszczeń, obawiając się wysokich kosztów sądowych.

Nowe ramy opłat sądowych w świetle ustawy z dnia 7 lipca 2023 r.

Rewolucja w zakresie opłat sądowych nadeszła z ustawą z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Ww. ustawa wprowadziła szereg zmian w obowiązujących przepisach prawnych, w tym właśnie w zakresie opłat w sprawach pracowniczych. Zgodnie ze zmianą art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stanowić będzie, że w sprawach z zakresu prawa pracy od pracodawcy pobiera się opłatę podstawową wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 000 złotych, od wartości przedmiotu sporu ponad tę kwotę, od pracownika i pracodawcy pobiera się opłatę od apelacji. Opłata ta wynosi będzie 5% wartości przedmiotu sporu, nie więcej niż 200 000 zł.

Zatem pozwy w sprawach pracowniczych będą zwolnione od opłat. Zmiana w tym zakresie wejdzie w życie w dniu 28 września 2023 r.

Jak określić wartość przedmiotu sporu?

Kluczowym dla określenia opłaty jest prawidłowe ustalenie wartości przedmiotu sporu. Tu pomocne są przepisy art. 23(1) k.p.c., które określają, że wartość przedmiotu sporu w przypadku roszczeń dotyczących stosunku pracy wynika z sumy wynagrodzenia za okres sporny, ale nie więcej niż za rok. Jest to szczególnie istotne dla umów na czas określony. Dla umów na czas nieokreślony mówimy o wynagrodzeniu za rok.

W innych sprawach, takich jak np. nadgodziny czy odszkodowania za nieuprawnione zwolnienie dyscyplinarne, wartość będzie określona pieniężnie, tj. w sprawach o zapłatę nadgodzin będzie to kwota o zasądzenie, której wnosimy, zaś w przypadku odszkodowania, kwota jakiej się domagamy.

Zatem w przypadku gdy odwołujemy się od zwolnienie z pracy, jeżeli żądamy przywrócenia do pracy, wartość przedmiotu sporu przy umowie na czas nieoznaczony wynosić będzie suma wynagrodzenia za rok, zaś jeżeli żądamy odszkodowania – wartość odszkodowania (maksymalnie wartość 3-miesięcznego wynagrodzenia).

Powyższe w sposób jednoznaczny pokazuje, że mogły wystąpić sytuacje, w której pracownik ze względów fiskalnych mógł decydować się na pozew, w którym żądał odszkodowania, a nie przywrócenia do pracy, bowiem wartość przedmiotu sporu w takich sytuacjach była po prostu niższa. Po zmianie pracownik będzie mógł w sposób bardziej swobodny oceniać, jakiego roszczenia chce dochodzić.

Podsumowanie

Zmniejszenie barier finansowych ma zdecydowanie prospołeczny i prorozwojowy charakter. Niweluje bowiem jedno z głównych zahamowań przed dochodzeniem praw w sądzie. Warto zastanowić się nad dalszymi krokami w tym kierunku. Czy takie rozwiązanie przyczyni się do zwiększenia liczby spraw sądowych? Czy sądy będą w stanie sprostać potencjalnemu wzrostowi liczby spraw?

Nowelizacja kodeksu pracy w zakresie opłat sądowych to krok w kierunku większej dostępności wymiaru sprawiedliwości dla pracowników. Ważne jest, aby każdy pracownik miał świadomość tych zmian i korzystał z nowych możliwości, jakie daje mu prawo. Zmiany w tym zakresie zaczną obowiązywać od 28 września 2023 r.

Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!