Niedopuszczalność umorzenia postępowania na podstawie art. 182 § 1 pkt 1 k.p.c., w przypadku podjęcia przez Sąd czynności świadczących o podjęciu postępowania w sprawie

Stan faktyczny i przebieg sprawy był dość skomplikowany, a z punktu widzenia przekazu niniejszego artykułu nie wymaga szczegółowego omówienia. Wystarczy wskazać, że po stronie pozwanych występowało współuczestnictwo procesowe, stawiane były zarówno wnioski o ustanowienie kuratora dla osób nieznanych z miejsca pobytu, były podejmowane czynności przez Komornika Sądowego w celu doręczenia korespondencji sądowej, a nadto na po stronie powodowej doszło do zmiany pełnomocnika procesowego.

W toku sprawy, wobec braku możliwości doręczenia korespondencji sądowej w stosunku do jednego z pozwanych doszło do zawieszenia postępowania w oparciu o art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.

Co ważne, w okresie zawieszenia postępowania doszło do materializacji przesłanek umorzenia postępowania określonych w art. 182 § 1 pkt 1 k.p.c. w stosunku do jednego z pozwanych w okresie, gdy trwały czynności w kierunku doręczenia korespondencji sądowej przez Komornika Sądowego.

Komornik Sądowy doręczył korespondencję sądową pozwanemu, a sąd – na wniosek strony powodowej – wydał wyrok zaoczny, co zaopatrzeniu w klauzulę wykonalności pozwoliło w konsekwencji wszcząć postępowanie egzekucyjne.

Pozwany zaskarżył czynność komornika sądowego jako dokonaną wadliwie, a także zawnioskował o uchylenie wyroku zaocznego wobec braku doręczenia korespondencji sądowej. Sąd uchylił czynności komornika sądowego, uchylił wyrok zaoczny i umorzył postępowanie ba podstawie art. 182 § 1 pkt 1 k.p.c. wskazując, że jeszcze na etapie czynności komornika sądowego zmierzających do doręczenia korespondencji sądowej doszło do materializacji przesłanek umorzenia postępowania. Sąd przywołał przy tym tezę Sądu Najwyższego wyrażoną w uzasadnieniu postanowienia z 27 sierpnia 2015 r., sygn. akt III CSK 171/15 (Lex nr 1801542), zgodnie z którą normatywna treść art. 182 § 1 k.p.c. przemawia za przyjęciem, że termin umorzenia uzależniony jest wyłącznie od daty wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania, zatem irrelewantna jest okoliczność, czy postanowienie o zawieszeniu postępowania było prawomocne, a nawet czy w ogóle zostało doręczone stronie.

Wskutek wniesionego zażalenia postanowienie to jako błędne zostało uchylone właśnie przez Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydziału Gospodarczego i Własności Intelektualnej (sygn. akt VII AGz 78/23).

Pośród zarzutów podniesionych w treści zażalenia skuteczne w ocenie Sądu II instancji okazało się to, iż w stanie sprawy – pomimo braku formalnego podjęcia postepowania przez Sąd I instancji,  Powód złożył skuteczny wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania, który w istocie doprowadził do jego faktycznego podjęcia, co przejawiało się w interakcji pomiędzy aktywnością Powoda a czynnościami Sądu I instancji. Sąd II instancji wprost wskazał, że niedopuszczalne jest umorzenie postępowania z tej przyczyny, że pozostawało zawieszone (art. 182 k.p.c.) w sytuacji, gdy czynności Sądu uzasadniają wniosek, iż postępowanie zawieszone nie jest, nawet pomimo braku formalnego podjęcia postępowania.

Sąd II instancji wskazał, że wydając orzeczenie w przedmiocie umorzenia sąd powinien po pierwsze ponownie ocenić, czy wystąpiła ustawowa przyczyna zawieszenia oraz czy strona, na którą nałożono obowiązek dokonania czynności mogła uczynić mu zadość, po drugie czy zachodzą przesłanki umorzenia postępowania. Podkreślono jednocześnie, że umorzenie zawieszonego postępowania jest dopuszczalne w wypadku kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: braku wniosku o jego podjęcie i upływu ustawowego terminu.

Jak wskazał Sąd II instancji, Sąd Okręgowy błędnie umorzył postępowanie na typ etapie postępowania, kiedy to postępowanie wobec Pozwanego zostało podjęte oraz wydano w stosunku do Pozwanego wyrok zaoczny. Innymi słowy, umorzenie postępowania byłoby możliwe w przypadku zawieszonego postępowania, a takowe wobec Pozwanego już nie było. Dlatego też, Sąd Apelacyjny podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c., uchylił zaskarżone postanowienie.

Jako że regulacja z art. 182 § 1 pkt 1 k.p.c. jest jedną z najbardziej kontrowersyjnych dotyczących procesu cywilnego, zwłaszcza wobec utrudnień w zakresie doręczania korespondencji sądowej pozwanym, pozostaje mieć nadzieję, że takich orzeczeń, jak powyższe będzie więcej, co pozwoli na odczarowanie wizerunku procesu cywilnego, który zdaje się przybierać coraz bardziej biurokratyczny charakter.

Potrzebujesz pomocy w tym temacie? Napisz do nas!