Czym jest umowa inwestycyjna?
Umowa inwestycyjna jest umową nienazwaną, nie została uregulowana w Kodeksie cywilnym ani w żadnej innej ustawie. Jej postanowienie nie mogą być sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa. Umowa może zostać zawarta na piśmie, w formie dokumentowej bądź w formie elektronicznej, istotne jest to, że nie jest wymagana forma aktu notarialnego (forma aktu notarialnego będzie wymagana gdy przedmiotem umowy są udziały w spółce lub nieruchomości).
Cel umowy inwestycyjnej
Istotą umowy inwestycyjnej jest zainwestowanie kapitału pieniężnego, wiedzy, umiejętności, nieruchomości i innych w powstanie nowej działalności bądź rozwój już istniejącej. Najczęściej przedmiotem inwestycji będzie suma pieniężna. Beneficjent otrzymuje kapitał w celu rozwoju swojej firmy, a inwestor określone uprawnienia dotyczące spółki. Umowa określa zasady, sposób, terminy, wysokość inwestycji, podział zysków oraz wszystkie inne istotne czynniki związane z transferem kapitału na rzecz oznaczonego podmiotu. Kontrakt reguluje cały przebieg inwestycji oraz prawa i obowiązki stron. Prawa i obowiązki stron powinny być opisane jak najdokładniej, tak aby w praktyce powstawało jak najmniej wątpliwości co do stosowania umowy.
Treść umowy inwestycyjnej
Przepisy prawa nie określają jakie konkretnie postanowienia muszą się znaleźć w umowie inwestycyjnej. Poniżej znajdują się postanowienia, które mogą wystąpić w umowie inwestycyjnej:
- Określenie stron umowy – stroną umowy będzie inwestor, który wnosi swój kapitał oraz podmiot na rzecz którego wniesiony jest ten kapitał. Stronami mogą być osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej;
- Przedmiot umowy – oznaczenie kapitału, który jest przeznaczony na rozpoczęcie bądź rozwój istniejącego już przedsiębiorstwa. W zależności od rodzaju inwestycji będą się różniły obowiązki jej wskazania w umowie. Określenie wysokości wkładu finansowego, dokładne określenie know – how, które zostaje wniesione do działalności. Umowa musi dokładnie opisywać jak będzie wyglądał proces inwestycyjny, opisać jego etapy, terminy w jakich będą dokonywane transfery kapitału. Umowa powinna określać na jaki dokładny cel dokonana jest inwestycja oraz jakie ma wywołać skutki w przyszłości;
- Umowa musi określać wszystkie prawa i obowiązki stron, jakie powstają w związku z jej zawarciem;
- W umowie należy zawrzeć informacje związane ze strukturą właścicielską podmiotu na rzecz którego dokonana jest inwestycja. W związku z inwestycją, inwestorowi może przysługiwać pewna część udziałów danej spółki. Konieczne jest, aby umowa określała czy, a jeśli tak to w jakiej ilości i na jakich zasadach inwestor przejmuje udziały spółki, w którą zainwestował. Gdyby wraz z inwestycją zmieniła się struktura udziałowa spółki, umowa musi precyzyjnie określać: podział akcji między wspólników, rodzaj i wartość wkładów wniesionych do spółki, określenie zasad powoływania organów spółki, zobowiązanie wspólników do dokonania określonych zmian w umowie spółki;
- Informacje dotyczące zysków i start – umowa musi określać udział inwestora, najczęściej będzie on określony procentowo, w zyskach i stratach inwestycji;
- Klauzule dotyczące praw własności intelektualnej, praw autorskich, znaków towarowych, zasad związanych z tajemnicą przedsiębiorstwa oraz postanowienia o zakazie konkurencji;
- Postanowienia dotyczące kary umownej za naruszenie praw i obowiązków wynikających z umowy inwestycyjnej;
- Klauzula lock – up – jest to klauzula, która uniemożliwia, przez wskazany w umowie określony czas, zbycie udziałów posiadanych przez wspólnika. Klauzula może dotyczyć wszystkich udziałów bądź jedynie wybranych, należących do określonej osoby. Może chronić inwestora przed utratą kluczowego wspólnika, który jest najbardziej zaangażowany w sprawy spółki lub spółkę przed szybkim sprzedaniem jej osobie trzeciej po zakończeniu inwestycji;
- Klauzula anti- dilution – chroni inwestora przed zmniejszeniem jego udziału w danym przedsiębiorstwie. Zapewnia inwestorowi automatyczne nabywanie odpowiedniej liczby udziałów w przypadku ich nowej emisji. Klauzula gwarantuje, że niezmienny będzie procentowy udział inwestora w firmie;
- Klauzula tag along – nie jest ona konieczna. Ogranicza swobodę w zbywaniu akcji lub udziałów, chroni interesy udziałowców mniejszościowych, wprowadza możliwość żądania zbycia swoich udziałów na tych samych warunkach co udziałowiec dominujący;
- Klauzula drag along – wprowadza możliwość dla akcjonariusza, który znalazł nabywcę akcji, aby pozostali akcjonariusze również zostali zobowiązani do sprzedaży ich akcji. Nie jest konieczna przy umowie inwestycyjnej;
- Klauzule dotyczące sporów – umowa powinna zawierać postanowienia dotyczące rozstrzygania potencjalnych sporów;
- Na wypadek niepowodzenia inwestycji i konieczności likwidacji spółki, która była jej beneficjentem, można zastrzec klauzulę, która pozwoli na preferencyjne zaspokojenie się inwestora podczas likwidacji spółki.
Podsumowanie
Umowa inwestycyjna jest skomplikowanym kontraktem, którego celem jest rozwój przedsiębiorstwa. Najczęściej dotyczy transferu dużych sum pieniężnych oraz niesie za sobą dużą odpowiedzialność. Przy zawarciu umowy inwestycyjnej trzeba bardzo dokładnie przeanalizować jej postanowienia tak aby nie naruszały interesów przedsiębiorstwa i inwestora. Postanowienia umowne powinny minimalizować ryzyko inwestora, a dla przedsiębiorcy powinny chronić prawo własności w spółce.